در مجاری تنفسی فوقانی و تحتانی سلولهای ترشح کننده موکوس وجود دارند که با ترشح موکوس ، سطح مجاری هوائی را مرطوب و لغزنده نگه می دارند. موکوس با ایجاد یک لایه ژله ای در سطح مجاری هوائی باعث به دام افتادن میکروبها و ذرات ریز معلق در هوا می شود . مژکهائی در سطح مجاری هوائی وجود دارند که به صورت مداوم یک حرکت شلاقی آهسته به سمت دهان دارند . این حرکت باعث بیرون رانده شدن موکوس میشود . در حالت نرمال حجم موکوس در حدی نیست که فرد متوجه دفع آن بشود . اما در صورتیکه حجم موکوس زیاد باشد این حجم به صورت خلط دفع میشود . بر اساس ذرات ، میکروبها و سلولهائی که در خلط وجود دارند ، رنگ خلط متفاوت است.
بیماریهای عفونی مجاری تنفسی ( سینوزیت ، برونشیت و پنومونی ( ذات الریه ) منجر به ایجاد خلط میشوند . خلط پشت حلق مداوم معمولا نشانه سینوزیت مزمن است که در اغلب موارد منشاء آلرژیک دارد. ( سینوزیت مزمن برخلاف سینوزیت حاد سردرد نمی دهد ) .
در بیماران سیگاری به علت تحریک مداوم سلولهای ترشح کننده موکوس ، دفع خلط مداوم دیده میشود.این خلط در ابتدا صبحگاهی است و سپس در طول روز هم بروز می کند . در بیماران مبتلا به بیماری انسدادی مزمن ریه ( COPD ) تغییر رنگ خلط نشانه حمله وخامت بیماری (Exacerbation ) است . خلط خونی علامتی است که می تواند نشانه عفونتهای ساده دستگاه تنفس ، سرطان ریه ، سل و غیره باشد .
